Για το Άγιο Φως … απλές σκέψεις υπόχρεης απάντησης

Για το Άγιο Φως … απλές σκέψεις υπόχρεης απάντησης

Posted on Απριλίου 16, 2014 by manitaritoubounou

Ο υποβολέας (Νίκος Τ.) μου έθεσε (και μένα) δημόσια ένα ερώτημα. Θα προσπαθήσω να απαντήσω περισσότερο θεολογικά και όχι ιστορικά. Αυτό το έχουν κάνει άλλοι, πιο ειδικοί από μένα.

«ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΙΟ ΦΩΣ
Χθες ο Ν. Δημου (και οχι μονο) ειπε την αποψη του σχετικα με την υποδοχη του ¨”άγιου φωτος” με τιμες “αρχηγου κρατους”. Δεχτηκε εντονη κριτικη απο θρησκευτικους και αλλους κυκλους.. Απευθυνομαι (κυριως) σε δυο φιλους μου Vassilis Zissimos και Manitari Toubounou που εχουν βαθεια θεολογικη παιδεια.
Η δικη μου μικρη θεολογικη παιδεια, που απεκτησα στη δημοσια εκπαιδευση, ….και στο σπιτι μου μου, λεει οτι η λατρεια “καθε “υλικου – ειδωλου” ειναι ειδωλολατρεια. Ως ….. ..περιπου αδαης θα δεχτω με χαρα μου καθε αντιθετη αποψη»

******

Συχνά και σε πολλούς κύκλους, όχι πάντοτε όμως με αληθινό ενδιαφέρον λόγω ιδεολογικού τύπου στρεβλώσεων, τίθεται το θέμα των «υλικών ειδώλων». Είναι γνωστό ότι η άμεση προσκύνηση τέτοιων στάσεων θεωρείται ειδωλατρεία. Εκατομμύρια μαρτύρησαν έως θανάτου για την άρνηση τέτοιων φαινόμενων, τα περισσότερα σε περιόδους διωγμών με κυριότερη και εμφανέστερη τους τρεις πρώτους αιώνες.

Κατόπιν το ζήτημα επανήλθε εντός των κόλπων της ιστορικής Εκκλησίας όταν επεισήλθαν επηρεασμοί από την ανεικονική Μέση Ανατολή και είχαμε τα φαινόμενα εικονοκλασίας και εικονομαχίας. Το ζήτημα αυτό λύθηκε οριστικά σε όλα τα επίπεδα:

α) Θεολογικά με το ξεκαθάρισμα ότι «η τιμή διαβαίνει» στο εικονιζόμενο πρόσωπο και όχι στο υλικό από το οποίο αποτελείται η εικόνα, παρά το γεγονός ότι όπως όλα τα υλικά δυνάμει, έτσι κι αυτό «αγιάζεται».
β) Λειτουργικά με την αναστύλωση των εικόνων και την συνακόλουθη «λατρεία» με καταδίκη των ειδωλολατρικών φαινόμενων από χριστιανούς που η θεολογία τους εγκλωβιζόταν μέσα στα υλικά των εικόνων.
γ) Πολιτικά με την αποδοχή της αντίστοιχης 7ης Οικουμενικής Συνόδου που έγινε και θεσμικά-εκκλησιαστικά αποδεκτή από Σύνοδο επί Φωτίου ένα αιώνα περίπου αργότερα.

Κατά τη Ορθόδοξη θεολογία γίνεται απόλυτη διάκριση μεταξύ Ακτίστου (Τριαδικός Θεός) και κτιστών (ύλη-υλοενέργεια). Όμως οι δυο αυτοί διακριτοί «κόσμοι» δεν είναι ασύνδετοι μεταξύ τους, όχι μόνο λόγω της Ενσάρκωσης του θεού Λόγου στο θεανθρώπινο (δυο φύσεις) Πρόσωπο του Ιησού, αλλά και λόγω όλων των Θείων Ακτίστων πολύμορφων Ενεργειών που αποστέλλονται δια του Αγ. Πνεύματος προς ΟΛΟΥΣ τους ανθρώπους κατά την δεκτική τους δυνατότητα (δημιουργικές, καθαρτικές, φωτιστικές, αγιαστικές, κλπ). Όταν κάποιες επιτρέπονται να πάρουν και αισθητές μορφές έχουμε «Θεοφάνεια».

Προ Χριστού αναφέρεται η γνωστή «καιόμενη» βάτος. Κλασσική περίπτωση κατά την επίγεια ζωή του Ιησού αποτελούν τα γενόμενα στο Θαβώρ, την οποία είδαν οι τρεις μαθητές του Ιησού που ανέβηκαν μαζί του και οι ίδιοι μαρτύρησαν. Το Θείο αυτό Φως έγινε αισθητό ακόμη και δια μέσου των ρούχων του Ιησού που «έγιναν λευκά ως το φως».

Μια άλλη περίπτωση αποτελεί η τύφλωση των στρατιωτών που φύλασσαν τον σκαλιστό τάφο του Ιησού την ώρα της Έγερσής Του. Και στις περιπτώσεις αυτές, κατά τις οποίες το θείο Φως είναι Άκτιστο, η τιμή οφείλει να διαβαίνει στο Πρόσωπο (Ιησούς, Άγιο Πνεύμα) που αποστέλλει τις Άκτιστες ενέργειες.

Στον Πανάγιο Τάφο μάρτυρες ομιλούν για μια τέτοια εκπομπή Θείου φωτός το οποίο μετά από ένα χρονικό διάστημα αποσύρεται και στη θέση Του παίρνει κτιστό φως. Το φως αυτό πλέον όχι και τόσο καταχρηστικά ονομάζεται «άγιο», όπως και μια σειρά άλλα υλικά, όπως «άγιες» εικόνες, «άγια» δισκοπότηρα, «άγια» λείψανα. Οι πιστοί σχετίζουμε ότι το κτιστό υλικό δεν είναι άμοιρο αλληλεπίδρασης με τις Άκτιστες θείες ενέργειες.

Η προσκύνηση όμως, εάν δεν γίνεται με τους όρους που έθεσε η 7η Οικουμενική Σύνοδος, αποτελεί ειδωλολατρία, αλλά και μια υποκριτική στάση. Εξάλλου ούτε τα «αγιασμένα» Τίμια Δώρα σώζουν όσους από μας τα θεωρούμε ανεξάρτητα από την αλληλεπίδραση με το Θείο.

Δυστυχώς φαίνεται ότι και στις μέρες μας κάποιοι από μας δίνουμε την αληθή ή έστω και ψευδή εντύπωση ότι δεν τιμάμε ορθά τα «αγιασμένα» υλικά…  Και επομένως συχνά δίνεται η «ευκαιρία» είτε για καλοκάγαθες είτε για ιδεολογικού τύπου επιθέσεις στις μέρες του Πάσχα, αφού το πολιτικό καθεστώς προσπαθεί να εξαγοράσει με ψήφους την αφελή, ψευδή ή νηπιώδη συνείδηση πολλών θρησκευόμενων που αναμένουν τον «αρχηγό του Κράτους»…